26 september 2011

Pink Floyd - De psychedelische jaren (1967-1972)

De vorige week verschenen Pink Floyd box Discovery is een ware schatkist, die mijn cd speler maar blijft voeden met geweldige muziek. Ik rekende Pink Floyd tot voor kort tot mijn jeugdzonden en was eigenlijk vergeten hoe goed de band was. Dat geldt zeker voor de psychedelische jaren van pink Floyd, grof gezegd de periode tussen 1967 en 1972. Alle platen uit deze periode zijn overigens ook los verkrijgbaar in een geremasterde versie. 


Het begon voor Pink Floyd allemaal met The Piper At The Gates Of Dawn in 1967. The Piper At The Gates Of Dawn is niet alleen één van de beste platen van Pink Floyd en volgens velen zelfs de beste, maar het is ook een vreemde eend in het oeuvre van de band. The Piper At The Gates Of Dawn is immers de enige Pink Floyd plaat waarop Syd Barrett aan het roer van de band staat. Op de door LSD gebruik beïnvloede plaat maakt Pink Floyd psychedelische rocksongs met een kop en een staart, een enkele uitbarsting daar gelaten. Het gitaarwerk van Syd Barrett klinkt gruiziger dan dat van zijn opvolger David Gilmour en de songs van Barrett zijn speelser en lichtvoetiger dan die van Roger Waters, die na The Piper At The Gates Of Dawn de touwtjes in handen zou krijgen. The Piper At The Gates Of Dawn heeft een enorme invloed gehad op de ontwikkeling van de psychedelische rockmuziek en die invloed werkt tot op de dag van vandaag door. Het is het eerste meesterwerk in de Discovery Box.

Het in 1968 verschenen A Saucerful Of Secrets staat in de boeken als een overgangsplaat en dat is het ook. Op de tweede Pink Floyd plaat hoor je nog veel invloeden van de Syd Barrett songs op het debuut, maar zoekt de band zonder Syd Barrett ook naar nieuwe wegen. De invloed van Syd Barrett, die nog een song voor de plaat schreef, hoor je vooral in de wat kortere tracks, terwijl het nieuwe Pink Floyd zich laat horen in de langere tracks, waarin met name in instrumentaal opzicht stevig geëxperimenteerd mag worden. A Saucerful Of Secrets is een goede plaat, maar het is wat mij betreft geen meesterwerk; iets wat in nog veel sterkere mate geldt voor het in 1969 verschenen More. More is een soundtrack bij een film en laat een nogal onsamenhangend geluid horen. Bij vlagen hoor je mooie dingen, maar als geheel weet More niet te overtuigen.
 
Op Ummagumma (1969) heeft het nieuwe geluid, waarop op A Saucerful Of Secrets werd gezocht, vorm gekregen. Ummagumma bestaat uit een live-plaat vol gloedvolle vertolkingen van oud werk en een studioplaat met nieuw werk. Op de live-plaat hoor je een hecht spelende band die flink wat power toevoegt aan de songs van de eerste twee platen, terwijl op de studioplaat alle Pink Floyd leden hun eigen ding mogen doen, wat varieert van breed uitwaaiende psychedelica tot muzikale hoogstandjes op de vierkante centimeter. Ummagumma is te wisselvallig om van een meesterwerk te spreken, maar het is wel een stap in de goede richting. 
 
Het is een stap die wordt doorgetrokken op het tweede meesterwerk in de box: Atom Heart Mother uit 1970. Atom Heart Mother dankt deze status vooral aan de twee in totaal bijna 40 minuten durende tracks waarmee de plaat opent en afsluit. Het zijn rijk georkestreerde tracks die alle kanten op schieten en waarin geniale momenten elkaar in sneltreinvaart afwisselen. Atom Heart Mother is zeker geen makkelijke plaat, maar voor een ieder die er de tijd voor neemt valt er verschrikkelijk veel te genieten.

Meddle uit 1971 is voor mij de grote verrassing in de Discovery box. Ik kende de plaat eigenlijk nauwelijks, maar reken Meddle inmiddels tot de beste Pink Floyd platen en hierdoor uiteraard tot de meesterwerken in de box. Meddle is een melodieuze plaat die een stuk toegankelijker is dan Atom Heart Mother. De plaat moet wat mij betreft worden gezien als een opstapje naar de grote successen van de band, al is Meddle nog wel wat experimenteler en psychedelischer. Waar op de vorige platen steeds één van de leden van de band het voortouw nam in de verschillende songs, is Meddle meer een bandplaat. Meddle is een plaat die bijzonder aangenaam voortkabbelt, maar op hetzelfde moment blijf je je verbazen over alle muzikale wendingen. Een ieder die de plaat, net als ik, niet zo goed kent, zal zeer aangenaam verrast worden door de torenhoge kwaliteit van Meddle. Het is kwaliteit die weer grotendeels ontbreekt op Obscured By Clouds, de tweede filmsoundtrack van de band. Obscured By Clouds is beter en diverser dan More, maar blijft uiteindelijk toch niet hangen.

Woensdag de jaren van de grootste successen van Pink Floyd (1973-1979). Erwin Zijleman